Pozytywna terapia SAZ

Pozytywna terapia autyzmu u dziecka w IWRD

Terapia prowadzona w placówkach Fundacji-Instytut Wspomagania Rozwoju Dziecka oraz placówkach rekomendowanych przez IWRD opiera się na zasadach pozytywnego nurtu Stosowanej Analizy Zachowania (SAZ). Dzięki licznym badaniom naukowym i doświadczeniom zdobytym podczas pracy z osobami autystycznymi sformułowano bardzo ogólne założenia, które powinien spełniać dobry program terapeutyczny (Simeonnson, Olley, Rosenthal, 1987).

Dobry program terapeutyczny dziecka z autyzmem - ogólne założenia

Terapia behawioralna

Podczas pracy z osobami autystycznymi należy stosować terapię behawioralną, wykorzystując techniki i sposoby uczenia opisane w literaturze dotyczącej analizy behawioralnej.

Udział rodziny w terapii

Rodzice i inni członkowie rodziny powinni aktywnie uczestniczyć w terapii, terapia powinna odbywać się w naturalnym środowisku dziecka.

Terapia "jeden na jeden"

Terapia jeden na jeden oznacza, że przez pierwsze 6 do 12 miesięcy terapia powinna być indywidualna, a nie grupowa, ponieważ dzieci z autyzmem znacznie szybciej nabywają nowych umiejętności w trakcie tak zorganizowanego uczenia. (Koegel, Rincover, Egel, 1982). Taka forma terapii powinna być nadzorowana przez superwizorów, którzy posiadają wystarczającą wiedzę z zakresu Analizy Behawioralnej Stosowanej.

Integracja z rówieśnikami

Od początku nauki jednym z celów terapii powinno być rozwijanie zachowań, które umożliwią dziecku z autyzmem integrację z rówieśnikami. Kiedy opanuje ono podstawowe umiejętności, rozpoczynany jest stopniowy, ściśle zaplanowany i nadzorowany przez terapeutę proces wdrażania do grupy rówieśniczej. Według badań osoby z autyzmem powinny być integrowane z dziećmi w normie intelektualnej (Strain, 1983).

Wszechstronność terapii

Terapia behawioralna powinna być nastawiona na rozwijanie wszystkich sfer deficytowych oraz redukowanie zachowań zakłócających naukę. Jak wykazały badania z 1964 roku rozwijanie jednej sfery nie powoduje zmian w innej sferze. (Lovaas, Smith, 1988).

Intensywność terapii

Terapia w związku z jej wszechstronnością powinna być prowadzona przez co najmniej 40 godzin tygodniowo. W pierwszych 6 – 12 miesiącach nauka powinna być przede wszystkim skoncentrowana na rozwijaniu zachowań werbalnych. Podczas kolejnych lat czas ten może być częściowo przeznaczony na proces integracji z rówieśnikami.

Indywidualność dziecka

Dzieci z autyzmem charakteryzuje duża różnorodność pod względem nasilenia problemów rozwojowych. Konieczne jest więc stosowanie szerokiego wachlarza technik terapeutycznych, tak aby dobrać te metody, które będą dla danego dziecka najbardziej efektywne.

Czas rozpoczęcia i trwania terapii

Badania wykazały, ze najlepsze efekty przynosi terapia rozpoczęta przed ukończeniem przez dziecko trzeciego roku życia. Terapia osób z autyzmem trwa tak długo jak jest to konieczne. Decyzje o jej zakończeniu powinny być podejmowane indywidualnie na podstawie analizy poziomu funkcjonowania. Osoby, którym mimo prowadzonej interwencji nie uda się osiągnąć normy intelektualnej i być zintegrowanym z rówieśnikami, muszą przebywać w środowisku (domu rodzinnym lub grupowym oraz pracy), w którym założenia terapii behawioralnej są realizowane przez całe ich życie.

Skuteczność terapii autyzmu u dziecka

Wielu naukowców dokumentowało efektywność terapii behawioralnej już we wczesnych latach 60-tych (np., Ferster, DeMyer, 1961; Wolf, Risley, Mees, 1964). Badania pokazujące zasadność prowadzenia terapii behawioralnej w przypadku osób z autyzmem zostały przeprowadzone przez O.I. Lovaasa w1964 roku oraz w latach 1970-1984.

Po zaprezentowaniu osiągnięć programu Lovaasa opublikowano wiele badań nad skutecznością terapii behawioralnej. Dowiodły one efektywności oddziaływań terapeutycznych opartych na założeniach analizy behawioralnej prowadzonych zarówno w specjalnie do tego powołanych ośrodkach (np. Eikeseth, Smith, Jahr, Eldevik, 2002; Fenske, Zelenski, Krantz, McClannahan, 1985; Harris, Handleman, Gordon, Krostoff, Fuentes, 1991), jak i w warunkach domowych (np. Andersen, Avery, DiPietro, Edwards, Christian, 1987; Brinbrauer, Leach, 1993; Smith, Groen, Wynne, 2000; Weiss, 1999).

W badaniach tych przy użyciu wystandaryzowanych testów udowodniono, że u dzieci, które przez co najmniej dwa lata uczestniczyły w intensywnym behawioralnym programie wczesnej interwencji, nastąpiła znaczna poprawa w zakresie funkcjonowania poznawczego, zachowań werbalnych, społecznych. Niektóre dzieci dzięki terapii funkcjonowały na poziomie normy intelektualnej (Sigman i in., 1999; Eikeseth i in., 2002; Howard i in., 2004).

Poniżej znajdują się przykładowe linki do źródeł potwierdzających efektywność terapii SAZ: